Ziek van lijf, geniaal van geest

Het leven van Amedeo Modigliani was kort maar heftig. Ziek, zwak, misselijk, straatarm maar geniaal tot in zijn poriën: het overkwam hem allemaal. Net als de groten der aarde was zijn leven een grote achtbaan, vol hoogte- maar vooral ook dieptepunten.

Laten we eerlijk zijn: zijn leven begon niet perse in een gespreid bedje. Een maand voordat Amedeo in 1884 in Livorno geboren werd, ging zijn pa failliet. Moeders zorgde voor het gezin met haar vertaalwerk en lesgeven, maar het was geen vetpot. Bovendien was Amedeo niet echt uit tropisch hardhout gesneden: hij leed aan diverse kwalen en op 11-jarige leeftijd kreeg hij pleuritis (een longaandoening) en op 14-jarige leeftijd ook vlektyfus. Gezelligheid troef dus, in huize Modigliani.

Waarschijnlijk ontwikkelde hij zijn oog voor kunst ook in die periode. Hij was bedlegerig en maakte tekeningen in een gekregen notitieboekje van zijn moeder. Zijn opa nam de jonge Amedeo regelmatig mee naar kunsttentoonstellingen en hij bleek talent, want hij mocht school verlaten en zich volledig toeleggen op tekenen en schilderen.

Helaas bleef zijn gezondheid broos en verhuisde hij verder naar het zuiden van Italië, waar een beter klimaat heerste dan die zeewind aan de kust bij Livorno. Hij ontwikkelde zijn eigen, zeer kenmerkende stijl en deed onder andere studies aan de Scuola Libera di Nudo (kort gezegd: de School van naaktschilderen). Zijn gemoed en gezondheid verbeterden wat en ging zich steeds meer in goede kringen begeven. Het nachtleven beviel hem wel, kunstenaars onder elkaar die nachtenlang zich verdronken in drank en zelfmedelijden en arrogantie. Een dandy was geboren.

Maar ja: in Italië was niet the place to be in die tijd. Amedeo was begin 20 toen hij vertrok naar het Mekka onder kunstenaars: Parijs. Daar ging hij veel om met beroemde tijdgenoten als Kees van Dongen, de dichter Guillaume Apollinaire en zelfs Pablo Picasso. De extravagante levensstijl die hij zich in Italië had aangemeten, viel helaas slecht te combineren met een waardeloze gezondheid. Hij kreeg opnieuw pleuritis, experimenteerde met drank en drugs maar bleef stug schilderen en beeldhouwen. Zijn stijl bleef onveranderd en ongeëvenaard: kenmerkende portretten met langgerekte gezichten werden zijn handelsmerk. Hij bleef desondanks sukkelen, tot hij met carnaval (zo zie je maar, Carnaval is het mooiste feest op aarde) zijn geliefde Jeanne Hébuterne ontmoet. Zijn geliefde, de moeder van zijn latere dochter en zijn grote muze. Zij trekt razendsnel bij hem in, ze raakt zwanger en zijn leven lijkt een draai in de goede richting te krijgen. Maar helaas: zijn gezondheid raakt verder in verval en op 24 januari 1920 sterft Amedeo in een Parijs’ ziekenhuis aan een longontsteking, pas 36 jaar oud. Zijn geliefde Jeanne Hébuterne springt de dag erna uit het raam, zwanger van hun tweede kind. Modigliani en Hébuterne liggen (inmiddels) samen begraven in Parijs, op de roemruchte begraafplaats van Père-Lachaise.

Zo zie je maar: begin niet aan drugs, mensen.